Amerikaans bezemgras (Andropogon virginicus) (Foto Wikimedia Commons, Harry Rose)

Amerikaans bezemgras

Amerikaans bezemgras is een overblijvende grassoort oorspronkelijk afkomstig uit Noord-, Centraal- en Zuid-Amerika. De plant vormt dichte bestanden en verdrukt zo inheemse plantensoorten. Bovendien vergroot de soort de kans op natuurbranden, wat leidt tot grote veranderingen in habitats en de nutriëntencyclus. In Nederland kan de soort zich niet vestigen vanwege te lage temperaturen, maar in andere Europese landen gedraagt Amerikaans bezemgras zich invasief.

Hoe herken ik Amerikaans bezemgras?

Amerikaans bezemgras (Andropogon virginicus) is een overblijvend gras dat 40 tot 210 cm hoog kan worden. De halmen vertakken aan het uiteinde en hebben een lichtgroene tot roodachtig-bruine kleur. De bladeren kunnen tot 52 cm lang worden en zijn 1,7 - 6,5 mm breed. Bovendien zijn de bladeren variabel behaard, variërend van glad en kaal tot dun of zelfs dicht behaard. Trossen van 2 - 4 cm lang vormen de bloemen met aartjes van 3 - 4 mm.

Op of net onder de grond vormt de plant haar knoppen, zodat de strooisellaag de knoppen beschermd. Hierdoor kan het Amerikaans bezemgras ongunstige periodes, zoals een hete zomer, winter of schaduwrijke periode, overleven.

Amerikaans bezemgras lijkt op andere soorten, kijk hier voor de look-a-likes.

Klik op de foto's om ze te vergroten.

Herkomst – Waar komt Amerikaans bezemgras vandaan?

Oorspronkelijk komt Amerikaans bezemgras uit Noord-, Centraal- en Zuid-Amerika., waar de soort wordt beschouwd als onkruid. Import als sierplant vormde de belangrijkste introductieroute naar Europa. Verder kan de soort ook meeliften met hooi dat geïmporteerd wordt uit gebieden waar Amerikaans bezemgras voorkomt. Een derde mogelijk introductieroute is door mee te liften met kleding/schoeisel van reizigers of met machines.

Verspreiding – Waar komt Amerikaans bezemgras voor?

In Europa komt Amerikaans bezemgras voor in Frankrijk, Georgië en Rusland. Als invasieve exoot kan de soort een groot aantal verschillende habitats binnendringen, van verstoorde tot relatief intacte habitats. Hierbij kan men denken aan bouw- en industrieterreinen, braakliggende terreinen en spoor- en wegbermen, maar ook graslanden, wetlands, open weiden en open bossen.

In Nederland komt de soort niet voor en kan zich ook niet vestigen, aangezien de zomers niet warm genoeg zijn. De verwachting is dat Amerikaans bezemgras zich in de toekomst ook kan gaan vestigen in Italië, Kroatië, Slovenië, Oostenrijk en Duitsland. Onder klimaatverandering zal de grens van mogelijke vestiging van de soort verder opschuiven naar het noorden. Vestiging in Nederland is echter niet te verwachten, zelfs niet bij het meest extreme klimaatscenario dat is doorgerekend in de Europese risicobeoordeling.

Risico’s - Wat zijn de problemen? 

Amerikaans bezemgras is een zeer concurrentiekrachtige plant die dichte bestanden kan vormen en de graslaag volledig kan domineren. Bezemgras scheidt stoffen af die de groei van andere planten onderdrukken (allelopathie). Als gevolg hiervan worden inheemse plantensoorten verdrukt, wat leidt tot afname van de biodiversiteit. Door de grote hoeveelheid dood bladmateriaal vergroot Amerikaans bezemgras de kans op natuurbranden, bijvoorbeeld in duingebieden. Zelf profiteert de soort hiervan, maar voor inheemse flora en fauna hebben de natuurbranden vaak negatieve gevolgen. Een bijkomend gevolg van de natuurbranden zijn de veranderingen in de nutriëntencyclus en het habitat als geheel. De soort gedijt met name in voedselarme gebieden, wat een probleem is aangezien veel natuurgebieden ook voedselarm zijn.

Naast ecologische gevolgen, kan Amerikaans bezemgras ook grote maatschappelijke problemen en economische verliezen veroorzaken. In de VS verhindert de soort verjonging van bomen in plantages door de vorming van dikke, ondoordringbare grasmatten. Bovendien verhindert het bezemgras infiltratie van regenwater, wat leidt tot lagere grondwaterstanden en daarmee negatieve gevolgen heeft op de groei van de bomen. In weilanden wordt Amerikaans bezemgras beschouwt als onkruid, aangezien vee de plant minder lekker vindt dan andere grassoorten.

Preventie - Hoe voorkom je verdere verspreiding?

Sinds de plaatsing van de soort op Unie-lijst, is de kans op nieuwe introducties sterk verkleind. Het voorkomen van verdere verspreiding van Amerikaans bezemgras vanuit reeds gevestigde populaties is zeer lastig. De plant produceert veel zaden die door de wind over grote afstanden verspreid worden. Bovendien is het zeer waarschijnlijk dat naast wind ook dieren bijdragen aan het verspreiden van de zaden.

Beheersing en bestrijding – Welke methoden zijn er? 

Beheersing en bestrijding van Amerikaans bezemgras is in Nederland niet aan de orde, aangezien de soort zich hier niet kan vestigen. Mocht er toch een plant in het wild opduiken, dan dient deze zo snel mogelijk verwijderd te worden. Meestal is handmatige verwijdering dan nog mogelijk.

Wet & Regelgeving - Welke regels en protocollen zijn van toepassing? 

Amerikaans bezemgras (Andropogon virginicus) staat op de Unie-lijst van zorgwekkende invasieve uitheemsesoorten. Dat betekent dat er een Europees verbod van kracht is op bezit, handel, kweek, transport en import van de soort. Daarnaast geldt voor lidstaten de plicht om in de natuur aanwezige populaties op te sporen en te verwijderen. En als dat niet lukt, om de populatie zodanig te beheren dat verspreiding en schade zoveel mogelijk wordt voorkomen.

Waar vind ik meer informatie?

Leadfoto: Harry Rose, Wikimedia Commons

Gepubliceerd 31 oktober 2022