Nieuws

Kalkammonsalpeter heeft een hoog rendement

Gepubliceerd op
23 februari 2023

In het opinieartikel van Jan Feersma Hoekstra en Theo Mulder in Nieuwe Oogst van 24 september 2022 over Kalkammonsalpeter (KAS) staan een aantal onjuistheden die de praktijk op het verkeerde been kunnen zetten. Namens de Commissie Bemesting Akkerbouw Vollegrondsgroente (CBAV) en de Commissie Bemesting Grasland en Voedergewassen (CBGV) hebben Romke Postma, Janjo de Haan en Jantine van Middelkoop een reactie gegeven op het artikel dat op 18 oktober in Nieuwe Oogst is geplaatst.

Ze benoemen de volgende onjuistheden in het artikel:

  1. KAS heeft geen laag rendement en geen hoge milieulast, zoals in het artikel wordt beweerd. KAS heeft door de aanwezigheid van zowel ammonium als nitraat bij een juiste toepassing een hoog rendement en het is heel moeilijk om een meststof te ontwikkelen die het beter doet. Dit is ook de reden dat KAS vaak wordt gebruikt als referentiemeststof in onderzoek met nieuwe meststoffen, om na te gaan hoe die nieuwe meststoffen presteren ten opzichte van bestaande. Bij een juiste toepassing van KAS volgens goede landbouwpraktijk, waarbij de meststofgift wordt gebaseerd op het bemestingsadvies, is het rendement hoog en de milieulast laag.
  2. Stoppen met KAS betekent geen betere grondwaterkwaliteit en minder depositie, zoals in het artikel wordt gesteld. Dit sluit aan op bovenstaande punt. Een betere grondwaterkwaliteit kan worden verkregen door de bemestingsadviezen op te volgen, waarbij de meststofgift afhangt van de lokale omstandigheden bepaald door grondsoort, bodemvruchtbaarheid, het geteelde gewas/ras en de opbrengstverwachting en voor grasland door het tijdig stoppen met bemesten voor het winterseizoen. Daarbij wordt de meststofgift ook gecorrigeerd voor de levering vanuit de bodem. Sommige gewassen, zoals aardappelen, maïs en bepaalde groentegewassen kunnen ondanks dat leiden tot een (te) hoge nitraatuitspoeling na de oogst. Dit kan worden beperkt door goed management, zoals het tijdig zaaien van een wintergraan of vanggewas. Het effect van meststofkeuze hierop is beperkt.
  3. KAS leidt door de aanwezigheid van calciumcarbonaat niet tot een hoge ammoniak-vervluchtiging, zoals in het artikel wordt gesteld. In het Nationaal Emissiemodel voor Ammoniakvervluchtiging (NEMA) wordt voor KAS, op basis van uitgebreid internationaal onderzoek, uitgegaan van een emissiefactor van 2,5%, terwijl dat voor ureum gelijk is aan 14,3%. Voor dierlijke mest hangt de emissiefactor af van de samenstelling van de mest en de toedieningsmethode, maar deze is gemiddeld ca. 10%. Voor KAS leidt dat op nationale schaal tot een emissie van 4,1 kton ammoniak, wat 10% is van de hoeveelheid die in het artikel wordt genoemd. Er zit weliswaar calciumcarbonaat (kalk) in KAS, maar dat gaat de verzuring van de meststof grotendeels tegen. Ondanks dat is KAS nog steeds een licht verzurende meststof en het leidt dan ook niet tot extra ammoniakvervluchtiging, wat vooral het geval is bij basisch werkende meststoffen.

Alternatieven voor KAS?

Zijn er dan geen alternatieven voor KAS? Ja, die zijn er wel. Met organische meststoffen kan ook in de stikstofbehoefte van gewassen worden voorzien, maar door de samenstelling van organische meststoffen is vaak toch nog wat extra stikstof in de vorm van kunstmest nodig. In plaats van KAS kan ook gebruik worden gemaakt van andere stikstofmeststoffen, zoals bijvoorbeeld NTS of zwavelzure ammoniak (ZA), alhoewel die wel tot een iets hogere ammoniakvervluchtiging leiden. De stikstof kan ook worden aangevoerd in de vorm van ‘kunstmestvervangers’, zoals mineralenconcentraat of ammoniumsulfaat uit luchtwassers. De toediening van de laatstgenoemde producten vergt extra aandacht vanwege lage N-gehalten en de benodigde emissiearme toedieningsmethoden om een hoge ammoniakemissie tegen te gaan. Tenslotte kan op grasland klaver worden (door)gezaaid, waarbij de bacteriën in wortelknolletjes van de klaver zogen voor biologische stikstofbinding die stikstofkunstmest kan vervangen.

KAS is dus niet heilig en het is bij de huidige hoge kunstmestprijzen zinvol om te kijken naar alternatieven. Gebruik daarvoor echter wel de goede argumenten zoals het beperken van het gebruik van fossiele energie voor de productie van N-kunstmest.

Contact

Janjo de Haan