Nieuws

Beoordeling van bodemgerelateerde ecosysteemdiensten op bedrijfsniveau

Gepubliceerd op
7 juli 2022

Met gegevens van de systeemproef BASIS hebben Johan Bouma, Janjo de Haan en Maria-Franca Dekkers in een wetenschappelijk artikel beschreven hoe boerenbedrijven beoordeeld kunnen worden op hun bijdrage aan bodemgerelateerde ecosysteemdiensten en bodemgezondheid. Zulke beoordelingen kunnen in de toekomst gebruikt worden voor verdeling van landbouwsubsidies.

In 2015 hebben de Verenigde Naties 17 doelstellingen voor duurzame ontwikkeling vastgelegd: de Sustainable Development Goals (SDG). Landgebruikers, meestal boeren, zullen ook moeten bijdragen om een aantal van deze doelstellingen te halen. Hierbij gaat het om voedselzekerheid (SDG2), gezond eten (SDG3), schoon water (SDG6), klimaatmigitatie (SDG13) en het beschermen van ecosystemen en biodiversiteit (SDG15).

Hoe zo’n beoordeling gemeten kan worden

In het artikel verkennen de auteurs hoe zo’n beoordeling gemeten kan worden aan de hand van indicatoren en drempelwaardes en met varianten in maatregelen. Ze hebben een akkerbouwbedrijf in Flevoland als voorbeeld genomen. Daarvoor zijn gegevens uit de BASIS-proef gebruikt. De belangrijke rol die de bodem heeft in het bijdragen aan ecosysteemdiensten wordt besproken in termen van bodemgezondheid (soil health). Bodemgezondheid wordt hier gedefinieerd als het blijvend vermogen van de bodem om bij te dragen aan ecosysteemdiensten in overeenstemming met de SDG’s en de Green Deal. Een aantal indicatoren voor bodemgezondheid worden in het artikel gedefinieerd.

Kennis opdoen in Living Labs

De drempelwaarden verschillen per bodemtype, regio en bedrijfstype. Met resultaten uit onderzoek in systeemexperimenten als BASIS kunnen ondernemers, onderzoekers en andere belanghebbenden in zogenaamde Living Labs gezamenlijk leren op welke wijze ze het beste kunnen voldoen aan de bovengenoemde SDG’s. Vanuit hier kunnen ‘lighthouses’, oftewel voorbeelden, gecreëerd worden die als inspirerend voorbeeld kunnen fungeren. Deze wijze van onderzoek vraagt wel een andere beoordeling op kwaliteit dan traditioneel reductionistisch en/of lineair onderzoek. Nieuwe monitoringstechnieken zoals sensing-technieken zijn nodig om de beoordeling van ecosysteemdiensten beter, goedkoper en sneller te doen.

Duurzaam bodembeheer

Aangepast duurzaam bodembeheer door boeren omvat niet alleen het produceren van gezond voedsel, maar ook het beschermen van de grond- en oppervlaktekwaliteit, het beperken van de uitstoot van broeikasgassen, het verhogen van koolstofvastlegging, het tegengaan van landdegradatie en het beschermen & verbeteren van de biodiversiteit. Dit is een complexe uitdaging die niet kan worden benaderd door lineair onderzoek alleen, maar meer behoefte heeft aan stakeholdergerichte, holistische benaderingen. Goed gedocumenteerde verhaallijnen helpen in het duidelijk maken van de noodzaak en de mogelijke oplossingen voor boeren, burgers en beleid.